S Johannes 3:3-6 “Jezus antwoordde en zeide tot hem: Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u, tenzij iemand wederom geboren wordt, kan hij het Koninkrijk Gods niet zien. Nikodemus zeide tot Hem: Hoe kan een mens geboren worden, als hij oud is? Kan hij dan voor de tweede maal in de moederschoot ingaan en geboren worden? Jezus antwoordde: Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u, tenzij iemand geboren wordt uit water en Geest, kan hij het Koninkrijk Gods niet binnengaan. Wat uit het vlees geboren is, is vlees, en wat uit de Geest geboren is, is geest“.
O Nikodemus komt, net als veel andere mensen, onder de indruk van de wonderen en tekenen die hij Jezus ziet doen. Als vooraanstaande bijbelleraar (“een mens uit de Farizeeën” (SV), “een overste der Joden“) was hij aan het denken gezet. Hij benadert Jezus verstandelijk, als een echte leraar en begint niet met een vraag, maar met een stelling. “Wij weten dat Gij van God gekomen zijt als leraar“, want anders kunt U die wonderen niet doen. Hij erkent ook Jezus’ grote kennis door hem met Rabbi aan te spreken.
De Heer Jezus geeft hier aan dat er meer voor nodig is dan het diep-onder-de-indruk-zijn van wonderen en tekenen om het Koninkrijk van God te kunnen zien. Wederom geboren worden. Dat is nodig om het Koninkrijk van God te kunnen zien. Het komt er op aan deze wonderen en tekenen te zien als tekenen van het rijk van God. En dat zou Nikodemus alleen kunnen inzien als hij wederom geboren zou worden.
Uit Nikodemus’ vragen blijkt dat hij het nogal onzinnig vond wat de Heer Jezus hem zei. Hij vatte Jezus’ uitspraak letterlijk op.
De Heer Jezus gaat niet direct op de vragen van Nikodemus in. Hij herhaalt alleen in iets andere bewoordingen zijn eerdere antwoord. Geboren worden uit water en Geest, dat is nodig om het Koninkrijk van God binnen te gaan. “zien” wordt vervangen door “binnengaan”. Dat duidt op een bestraffing, Nikodemus had beter kunnen weten. Uit het optreden van Johannes de Doper had hij al een en ander kunnen leren, maar ook al in Ezechiël 36 staat dat God de Joden uit de verstrooiing terug zou brengen en dat Hij ze met zuiver water zou besprengen om hen zo te reinigen van al hun ongerechtigheden (:24-25). Een nieuw hart en een nieuwe geest zou Hij hen geven (:26). Hij zou Zijn Geest in hun binnenste geven. Met andere woorden: door water en Geest zou een nieuw volk ontstaan dat naar zijn geboden zou leven (:27).
Als laatste maakt de Heer Jezus nogmaals erg duidelijk welk onderscheid er aan de orde is. De onmisbaarheid van de nieuwe geboorte is uit te drukken als een onderscheid tussen vlees en geest (vgl. Rom. 8:5-9). Van nature behoort de mens tot het vlees (“wat uit het vlees geboren is, is vlees“). In die staat is het voor de mens onmogelijk om het geestelijke te begrijpen. Hiertoe moet hij eerst wederom of “van boven” geboren worden. Want wie uit de Geest geboren is, is geest. En zo iemand kan wél ingaan in het Koninkrijk van God.
A Hoe kunnen we nu weten of we wedergeboren zijn? We worden niet wedergeboren door iets speciaals te doen, maar door te geloven in de Heer Jezus als onze Redder. “allen die Hem aangenomen hebben, hun heeft Hij macht gegeven om kinderen Gods te worden, hun, die in Zijn naam geloven” (Joh. 1:12).
Wedergeboorte is het minimum – het startpunt – van het geestelijk leven. Het is de fundering waarop kan worden gebouwd. Van geestelijk leven, van geestelijke groei, kan geen sprake zijn wanneer iemand niet wedergeboren is. Er is dan immers geen leven in zijn geest. Als we proberen hem te onderwijzen zijn we bezig een dode te onderwijzen.
Het is daarom van het grootste belang dat iedere gelovige zonder enige twijfel weet dat hij wedergeboren is. Ook moet hij inzien dat deze nieuwe geboorte geen poging is om het vlees op te lappen of te transformeren naar geestelijk leven. Dat kan niet. As iemand niet wedergeboren wordt, kan hij het Koninkrijk van God niet zien.
Hoe kan een mens weten dat hij wedergeboren is? Hij hoeft zich slechts deze vraag te stellen: heb ik geknield aan de voet van het kruis als hulpeloze zondaar en heb ik de Heer Jezus als mijn persoonlijke Redder ontvangen? Als hij die vraag bevestigend beantwoord, is hij wedergeboren.
P Vader dank U voor de aloude beloften uit Uw Woord, dat U een nieuw verbond met Uw volk zult sluiten. Dank U wel Heer Jezus dat U de weg voor dit nieuwe verbond hebt geopend door Uw dood en opstanding. Dank U Heilige Geest dat U het verbond hebt bekrachtigd op de pinksterdag, en dat U het nog steeds bekrachtigd in in de wedergeboorte van elk mensenleven dat zich overgeeft aan U.