 |
| Gen. 1:9 En God zei, “Laat het water worden samengebracht”. |
Vandaag breek ik een lans voor de Joodse schriftgeleerden. Meer specifiek voor de Masoreten(zie noot 1).
We doen wel eens wat laatdunkend over hen, en sommigen van hen waren denk ik ook wel het type hooghartige betweters zoals ze dan karikaturaal worden neergezet. Maar niet allemaal. Natuurlijk niet, want als je een groep beter gaat bekijken blijkt deze toch altijd minder homogeen te zijn dan je dacht…
Zij hebben zich al heel lang beijverd voor het zorgvuldig in stand houden van de overgeleverde teksten van de Tenach (de Joodse Bijbel die Jezus ook gebruikte). Rond het jaar 100 was er al een poging om te komen tot één standaard tekst – uit alle overgeleverde tekst-fragmenten.
In de jaren 500-1000 was er een groep die we de Masoreten noemen, die de opdracht hadden om de ‘mesorah’ (overlevering) zorgvuldig te bewaren. Let wel, er waren wel 900.000 tekstvarianten bekend! Verreweg de meeste hiervan (zo’n 750.000) waren verschrijvingen van twee Hebreeuwse karakters die erg op elkaar leken, de י en de ו.
Dat brengt de verschillen al drastisch terug tot 1 variant op 1580 tekens. Hiermee is de Masoreten tekst (MT(zie noot 2)) één van de meest homogene overgeleverde teksten. En dat allemaal dank zij hun grote nauwkeurigheid en nauwgezetheid.
Zij veranderden nooit de overgeleverde tekst ( het geschrevene of de ‘kethibh’), maar plaatsten in de kantlijn hun vermoeden wat het moest zijn (het gelezene of de ‘keri’). Ook in verband met de bewaring van het foutloze overnemen telden ze bijvoorbeeld het aantal keren dat een letter voorkwam, gaven ze het exacte midden van de tekst aan, en zorgden zo voor een uiterst nauwgezet proces van kopiëren. Petje af voor hen!
Een andere zeer belangrijke bijdrage die zij hebben geleverd is het toevoegen van toontekens, en later klinkers aan de Hebreeuwse tekst. Zoals je misschien weet kende het Hebreeuws geen klinkers. Dat maakte het zelfs voor geoefende lezers nog wel eens lastig om te bepalen welk woord er precies werd bedoeld, WNT ZNDR KLNKRS S HT LSTG LZN…
In de afbeelding bovenaan zie je in zwart de overgeleverde tekst, in blauw de toon- of voordrachtstekens, en in rood de door hen toegevoegde klinkers.
Zoals je ziet deden ze het op zo’n manier dat deze toon- en klinker-tekens klein rondom de oorspronkelijke tekst werden geschreven. Zo zorgden ze er ook weer voor dat de overgeleverde tekst intact bleef ondanks deze waardevolle toevoegingen!
De basis die door de Masoreten in hun MT is gelegd is tot ver in onze tijd de basis gebleven voor veel van onze bijbelvertalingen. Latere vondsten – zoals de ontdekking van de Qumran rollen vanaf 1948 – hebben pas oudere teksten opgeleverd en worden nu mondjesmaat door middel van nieuwe vertalingen in onze moderne Bijbels opgenomen.