Veel evangelische gemeenten en verbanden zitten op de nul-lijn of krimpen zelfs, om nog maar niet van de traditionele denominaties te spreken. Waarom de Pinksterbeweging niet?
Er zijn delen van de wereld waar de grootste kerk-groei gebeurt door de Pinksterbeweging. Een van de meest gestelde vragen is: ”Hoe krijgen zij het voor elkaar de trend van neergang in de kerk om te buigen?”. Er is natuurlijk nooit één reden waarom een beweging succesvol is. Maar sommige factoren komen boven drijven. Pinkster-mensen zullen zeggen dat de beweging groeit omdat de Heilige Geest een krachtig werk aan het doen is. Dat begrijp ik, en in feite wil ik dat bevestigen als (op zijn minst) een deel van de reden. En vanuit sociologisch perspectief gebeuren er ook dingen die de moeite van het bestuderen waard zijn.
Kort geleden werd Ed Stetzer (door leiders uit de Pinksterbeweging) gevraagd wat deze sociologische factoren zouden kunnen zijn. Naar aanleiding van die vraag heeft hij nagedacht over hoe de overtuigingen van de Pinksterbeweging in effect groei bevorderen en veroorzaken, vergeleken met andere ’mainstream’ groeperingen.
Pinkstergelovigen vinden hun gezamenlijke ervaring waardevol
Statistisch gezien hebben Pinkstergelovigen minder dan gelovigen uit andere groeperingen de neiging om ”nominale” gelovigen (naam-christenen) te worden. De reden hiervoor is vaak duidelijk – de doop in de Heilige Geest.
In tegenstelling tot sommige andere stromingen die ook van mening zijn dat de gaven van de Heilige Geest nog steeds voor vandaag zijn – wordt in nagenoeg de gehele Pinksterbeweging het spreken in tongen rechtstreeks gekoppeld aan de doop in de Heilige Geest. Na die ervaring is het heel lastig om te zeggen: ”Oh, ik neem dat niet (meer) zo serieus, ik weet niet eens of het echt is”.
Wanneer je gelooft dat je in een andere taal spreekt, dan verandert dat de manier waarop je over geloof nadenkt! Naam-christen zijn in een traditionele kerk (gereformeerd, baptist, vrij evangelisch) is gemakkelijker, hoewel er ook wel wat uiterlijke verwachtingen zijn zoals geloofsdoop of belijdenis die een geestelijke toewijding markeren. Maar Pinkstergelovigen en Pinkstergemeenten leggen continu – in voorbeeld en onderwijs – de nadruk op de geestelijke praxis en op geestelijke betrokkenheid.
Dat helpt bij het bouwen aan een meer robuust geloof.
Stagnatie in het geloof is meestal niet verenigbaar met een echte Geest-vervulde ervaring. Het resultaat hiervan is dat het moeilijk is om alleen in naam Pinkstergelovige te zijn. De praxis en de overtuigingen in de Pinksterbeweging zorgen er voor dat alleen naam-christen zijn zo goed als niet mogelijk is en dat mensen niet als toeschouwers of ”bankwarmers” blijven hangen.
Je sluit je aan, of je gaat weg. Velen sluiten zich aan. Bewegingen en denominaties die worden bevolkt door naam-christenen nemen gewoonlijk af in aantal. Je vindt geen naam-christenen in de Pinksterbeweging, dus die groeit.
Pinkstergelovigen willen hun waarden delen
Een kenmerkend onderscheid moedigt niet alleen deelname aan en groei van de lokale gemeente aan, het geeft ook een stimulans aan groei daarbuiten. Als je zo zeer waardeert wat je hebt zoals de Pinkstergelovigen doen, dan ben je niet tevreden als je er alleen zelf van kunt genieten. Je wilt de hele wereld laten mee genieten en deelnemen in de krachtige beweging van de Heilige Geest van God. Kenmerkend voor leiders in de Pinksterbeweging is dat ze strategisch bezig zijn met gemeente stichtend werk. Er komen kaarten tevoorschijn om vast te stellen waar de focus van aandacht nodig is.
Het maakt ze niks uit als er al zes kerken zijn in een relatief klein woongebied. Zij denken anders. Er is nog geen Geest-vervulde gemeente in die gemeenschap totdat zij er een planten. Dus zijn ze gedreven gemeente-stichters, niet alleen in hun eigen omgeving, maar over de hele wereld.
De Geest-vervulde ervaring is het waard om gedeeld te worden
Pinkstergelovigen geloven in hun aanpak! Hun christelijke wandel heeft hen goed gedaan en ze vinden dat iedereen hier toegang toe moet hebben. Terwijl anderen druk aan het nadenken zijn over wat ze als volgende moeten doen om te groeien, richten Pinkstergelovigen zich op wie ze zijn en zo bereiken zij hun groei.
Wanneer je denkt dat jouw overtuigingen de moeite van het delen waard zijn (of het nou Pinkster, Calvinistisch of Baptistisch is) dan is de kans veel groter dat je die gaat delen met anderen, dat je gemeentes gaat stichten, etc, etc.
Okay, wat betekent dat voor de rest?
Eén sleutel voor groei is dat je echt en overtuigend gelooft dat wat jij hebt zo belangrijk is dat het verspreiden ervan naar andere contexten en culturen nodig is. De Vineyard beweging is hier een voorbeeld van met haar explosieve groei in de jaren ’80. Zij waren er van overtuigd dat mensen ook moesten ervaren wat zij hadden ervaren.
Baptisten dachten in de jaren ’50 ook zo. Methodisten dachten ook op die manier tijdens de ”Second Great Awakening”.
Pinkstergelovigen hebben iets dat het waard is om te verspreiden. En dat is het waard om van te leren!
Vreemde kenmerken
Voor mensen buiten de Pinksterbeweging komt het allemaal maar vreemd over. Ze willen afdoen van de waarde van het bovennatuurlijke met name voor jonge of ontevreden Pinkstergelovigen. Nu kun je best wat theologische nuances hebben die je zou willen aanbrengen, maar vanuit sociologisch perspectief kun je niet anders dan vaststellen dan dat zij iets hebben wat de motor draaiende houdt. Hou je niet zo van hun expressieve uitingen? Prima, maar ze zijn wel hard en succesvol bezig om het verlorene te bereiken en het Koninkrijk uit te breiden.
Hun specifieke kenmerken verhinderen blijkbaar de groei niet – integendeel, ze drijven de groei wereldwijd aan.
Mensen willen een geloof met smaak
Een van de gevaren van vandaag is ”(f)lauw evangelisch”. Veel evangelische gemeenten en denominaties zitten op de nullijn of nemen in aantal af. Er zijn er ook die hun onderscheidende kenmerken wat achterwege laten om meer acceptabel te worden. En wie wil dat overnemen? Niemand.
Soms is het verschil tussen een groeiende beweging en een die terugloopt de manier waarop zij met hun onderscheidende kenmerken omgaan.
Sommigen zitten helemaal in de beschermende houding. Ze hebben het gevoel dat hun kenmerken zo speciaal zijn dat ze die goed moeten vast-timmeren en bewaken. Ironisch genoeg smoren ze hiermee hun missie door het licht onder de korenmaat te zetten.
Anderen omarmen en vieren hun unieke waarden en uitingen. En zodoende trekken ze mensen aan die meer zoeken dan (f)lauw evangelisch.
Van de 25 grootste geloofsgroepen zijn het alleen de twee orthodox christelijke groepen die groeien, namelijk de ”Assemblies of God” en de ”Church of God” [de Pinksterbeweging in Amerika, GW]. Dus, wat hebben de andere denominaties die teruglopen in aantallen gemeenschappelijk?
De meeste zijn ”mainstream”, een paar zijn evangelisch, maar de meeste zijn gewoonweg niet zo opgewonden over wat ze geloven – en geloven niet dat het verspreid moet worden – met het vuur dat de Pinksterbeweging wel heeft.
Dank u wel. Om jaloers op te worden toch?