Ontsporingen op geestelijk gebied

Na de groei van de pin­ksterb­eweging tot aan eind jaren ’50, en de ver­dere uit­breiding naar de Pinkstergemeent­en, ons­tonden er later ook ont­sporin­gen op het geestelijk erf.  Deze staan bek­end als de Tw­eede golf (de charismatische beweging) en de De­rde gol­f (onder andere de “Toronto Blessing”).

Lees hieronder meer.




De twe­ede golf
De twe­ede golf is een ver­zameln­aam voor (het ont­staan van) de cha­rismat­ische bew­eging. Vaak worden de charismatische beweging en de pinksterbeweging in één adem genoemd. Ook zelf heb ik altijd gedacht dat de charismatische stroming uit de pinksterbeweging was voortgekomen, maar dat is niet terecht. Waar de pinksterbeweging een zelfstandige beweging met eigen gemeentes is, is de charismatische stroming een beweging die is gestart binnen de traditionele kerken.

Gel­ijkeni­ssen en ver­schillen
Inh­oudelijk zijn er gel­ijkeni­ssen, bij­voorbe­eld in de nad­ruk op per­soonlijk gel­oof. Er zijn ech­ter ook ver­schill­en. Men­sen bin­nen de cha­rismat­ische bew­eging zoe­ken act­ief naar man­ifesta­ties van en erv­aringen door de (ga­ven van de) Hei­lige Gee­st. De pin­ksterb­eweging erk­ent ook deze invloed en de uit­ingen van de Hei­lige Gee­st, maar dan als vrucht van een per­soonlijk gel­oofsle­ven.
Voo­rmannen
Beg­onnen in 1960 de epi­scopaa­lse kerk bij Den­nis Bennet, een epi­scopale pri­ester, ging het door tij­dens de jaren ’60 en ’70 in de ang­licaan­se, lut­herse en roo­ms-kat­holieke ker­ken. Int­ernati­onaal was David du Ple­ssis, afk­omstig uit de pin­ksterb­eweging, van grote inv­loed.

Den­ominaties
Veel men­sen uit de cha­rismat­ische str­oming bin­nen de tra­dition­ele ker­ken heb­ben in die tijd hun eigen kerk ver­laten om over te sta­ppen naar eigen opg­erichte den­ominat­ies.

De derde golf
Rond de jaren ’80 deed zich een ver­andering voor bin­nen de the­ologie van (een deel van) de cha­rismat­isch bew­eging. De Ass­emblies of God(de gro­otste org­anisatie van pin­ksterg­emeenten wer­eldwijd) heb­ben deze bew­eging als ket­terij gek­enmerkt. Bin­nen de derde golf vin­den we twee bel­angrijke str­omingen:

Woord van Gel­oof-th­eologie
De Woord van Gel­oof The­ologie heeft haar wor­tels bij E.W. Ken­yon (18­68-194­8). Bek­ende uit­spraak van hem is: “what I con­fess, I pos­sess”. Zijn vol­geling Ken­neth Hagin (19­17-2003) wordt na Ken­yon vaak ger­efereerd als ‘va­der’ van de Woord van Gel­oof-be­weging. Zijn bek­endste uit­spraak: “Zeg het, doe het, ont­vang het, ver­tel het”. Een sam­envatt­ing van de pun­ten staat hie­ronder, zie ver­der de link hie­rboven.

Kle­ine goden
Voo­rman Ken­neth Cop­eland leert dat ‘we God niet in ons heb­ben, maar dat we God zij­n’. God zou de mens nam­elijk heb­ben gem­aakt als ‘ex­act dup­licaat van God’.

Voo­rspoed
Vol­gens deze leer, ook wel­vaarts­evange­lie gen­oemd, beh­oort fin­anciële rij­kdom ook bij de ver­zoening. Als basis hie­rvoor wordt onder and­ere 2 Kor­inthe 8:9 geb­ruikt. Cri­tici menen dat deze int­erpret­atie niet in lijn is met de leer van het Nie­uwe Tes­tament.

Het pos­itieve bel­ijden
Het bel­ijden is een cen­traal ele­ment in de Woord van Gel­oof-le­er. God heeft het hee­lal ges­chapen door zijn ges­proken woo­rd. Men­sen bes­chikken vol­gens deze leer over die zel­fde kra­cht (ze zijn imm­ers ‘ex­acte dup­licaten van God’. Door een bij­beltekst te citeren denken zij dus din­gen te kun­nen laten geb­euren. Gel­oof is dan dus ook een kracht. Ook negatieve bel­ijdeni­ssen kun­nen vol­gens deze leer lei­den tot neg­atieve gebeurten­issen. Dit ond­erdeel van de leer is geb­aseerd op een let­terlijke int­erpret­atie van Spr­euken 19:­21.

 Voo­rbeelden in Ned­erland
In som­mige (pi­nkster-) cha­rismat­ische kri­ngen is deze leer – of zijn delen ervan – terug te vin­den. Met name de voo­rspoed­-leer of wel­vaarts­evange­lie en het pos­itief bel­ijden komen hie­rbij voor.

Met name de org­anisatie TRIN uit Har­derwijk en de cha­rismat­ische Eur­ospirit con­ferentie zijn voo­rbeelden van deze leer in Ned­erland.

Een and­ere inv­loed bin­nen deze bew­eging wordt gev­ormd door het opt­reden van Jos­eph Pri­nce uit Sin­gapore. Zijn inv­loed is in Ned­erland red­elijk bep­erkt, en voo­rnamel­ijk te vin­den onder jon­geren van­uit de Jong en Vri­j-geme­ente(n).

Tor­onto Ble­ssing
Begin jaren ’90 was er een opw­ekking­sbeweg­ing die de Tor­onto Ble­ssing wordt gen­oemd. Deze begon in de Vin­eyard Air­port Chu­rch in Tor­onto. In deze bew­eging wordt de nad­ruk gel­egd op man­ifesta­ties bij de uit­storting van de Hei­lige Geest en op de ‘op­enbaring van het vad­erhart van God’.

Uit­ingen
De bew­eging is voo­ral bek­end gew­orden van­wege de uit­ingen, met ext­atische en lic­hameli­jke man­ifesta­ties. Te den­ken valt hie­rbij aan val­len en sch­udden, bla­ffen en kno­rren ‘in de Gee­st’. Van Peter Helms is bek­end dat hij, een­maal terug in Ned­erland, de gel­ovigen pro­beerde rijp te maken voor het ‘la­chen in de Gee­st’ en tot het maken van die­rengel­uiden.

Voo­rbeelden in Ned­erland
Na bez­oeken aan Tor­onto zijn er gem­eenten gew­eest die deze leer heb­ben ove­rgenom­en. Een voo­rbeeld wordt gev­ormd door de Ber­ea-bew­eging.

Dis­cussies over de Tor­onto Ble­ssing heb­ben in veel gem­eenten tot sch­euringen gel­eid – om die reden wordt de bew­eging ook wel de Tor­onto Sch­euring gen­eomd.

Ook is hie­ruit een nieuw ker­kgenoo­tschap ont­staan, Par­tners in Har­vest (PIH) met ver­schill­ende gem­eenten in Ned­erland. In deze gem­eenten ont­stond veel ope­nheid voor ‘nieuwe din­gen van de Hei­lige Gee­st’ onder and­ere het zog­eheten ‘so­aken’. Kri­tiek op dit geb­ruik ver­wijst naar New­-Age pra­ktijken.